മിലന്&zwj; കുന്ദേര മരിച്ച വാര്&zwj;ത്തയറിയുമ്പോള്&zwj; മുന്നിലെ വായനപ്പലകയില്&zwj;ത്തന്നെ ചില പുസ്തകങ്ങള്&zwj; ഉണ്ടായിരുന്നു. ഒന്ന് നീച്ചേയുടെ കൃതികള്&zwj;; മറ്റൊന്ന് The Unbearable Lightness of Being. നീച്ചേയുടെ Eternal Return എന്ന ആശയത്തെപ്പറ്റി വായിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നപ്പോള്&zwj; അതേ സങ്കല്പനം സൂചിപ്പിച്ചുകൊണ്ടു തുടങ്ങുന്ന നോവലുണ്ടല്ലൊ എന്ന ഓര്&zwj;മ്മയിലാണ് Unbearable Lightness വീണ്ടും വായിക്കാനെടുത്തത്. അത്ര യാദൃശ്ചികം എന്നു പറയാന്&zwj; തോന്നുന്നില്ല. കാരണം, വായനയിലേക്കു നിരന്തരം ആവര്&zwj;ത്തിച്ചു കടന്നുവരുന്ന ഈ എഴുത്തുകാരന്&zwj; മരണസന്ദര്&zwj;ഭത്തിലും അതു ചെയ്തു എന്നേയുള്ളൂ. മുപ്പതിലേറെ വര്&zwj;ഷം മുമ്പ് എം എ ക്ലാസ്സില്&zwj; പഠിക്കുമ്പോഴാണ് എസ് ബി കോളേജ് ലൈബ്രറിയില്&zwj;നിന്നെടുത്ത് Life is Elsewhere, Immortality എന്നീ നോവലുകള്&zwj; ഞാന്&zwj; വായിക്കുന്നത്. തുടര്&zwj;ന്ന് Book of Laughter and Forgetting. പിന്നെ Art of the Novel. അതു വായിച്ചപ്പോള്&zwj; ബോധ്യമായി, നോവലിലും കുന്ദേര സംവാദത്തില്&zwj; ഏര്&zwj;പ്പെടുന്നത് തത്ത്വചിന്താപാരമ്പര്യത്തോടാണ്. പാശ്ചാത്യതത്ത്വചിന്ത ശാസ്ത്രസാങ്കേതികപദ്ധതികളിലൂന്നിക്കൊണ്ട് ലോകത്തെ ഒരന്വേഷണവിഷയമായി ചുരുക്കുകയും സാമാന്യസങ്കല്പനങ്ങള്&zwj; വികസിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നതിലൂടെ എങ്ങനെ മനുഷ്യജീവിതത്തെ മറന്നുവെന്നും സെര്&zwj;വാന്തസ്, റിച്ചാര്&zwj;ഡ്&zwnj;സണ്&zwj;, ബല്&zwj;സാക്ക്, ഫ്&zwnj;ലോബേര്&zwj;, ടോള്&zwj;സ്റ്റോയി തുടങ്ങിയ നോവലിസ്റ്റുകള്&zwj; എങ്ങനെ ആ ഇടത്തെ പല തരത്തില്&zwj; പൂരിപ്പിച്ചുവെന്നും കുന്ദേര അതില്&zwj; വിശദീകരിക്കുന്നുണ്ട്.&nbsp; ഇതേ തത്ത്വചിന്താപാരമ്പര്യത്തെ Nihilistic ആയിക്കാണുകയും ഒപ്പം സ്വയമൊരു Nihilist ആയി തുടരുകയും ചെയ്തുകൊണ്ട് നീച്ചേ മറ്റൊരു തരത്തില്&zwj; വിമര്&zwj;ശനാത്മകമായി സംബോധന ചെയ്യുന്നുണ്ടല്ലൊ. നീച്ചേ എന്നപോലെ മനുഷ്യവികാരങ്ങളുടെ വൈവിധ്യത്തെ, അതിന്റെ ആന്തരികമായ ചോദനകളെ, അവ തമ്മിലുള്ള സംഘര്&zwj;ഷത്തെ, അവയ്ക്കു പിന്നിലുള്ള ആധികളെ കുന്ദേരയും മാനിക്കുന്നു; ആഹ്ലാദത്തിന്റെയും വിസ്മൃതിയുടെയും ലഹരിയുടെയും രതിയുടെയും ഡയനീഷ്യന്&zwj; ഉന്മാദത്തെ കലയിലൂടെ വീണ്ടെടുക്കുന്നു. <img src="https://malabar-journal-images.s3.ap-south-1.amazonaws.com/article_assets/9fdf32cd-1991-4093-94ae-9484aebdcf37.jpg" alt="" width="564" height="705" />മിലന്&zwj; കുന്ദേര | PHOTO: TWITTER അമ്പരപ്പിക്കുന്ന ഒരു ചോദ്യം, പാശ്ചാത്യതത്ത്വചിന്തയുടെയും സംസ്&zwnj;കാരത്തിന്റെയും കനത്ത ഭാരമുള്ള മിലന്&zwj; കുന്ദേരമലയാളികള്&zwj;ക്ക് എങ്ങനെ പ്രിയപ്പെട്ട എഴുത്തുകാരനായി എന്നതാണ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ലാവണ്യവിചാരങ്ങള്&zwj;ക്കുപോലും അടിസ്ഥാനമാകുന്നത് മേല്പറഞ്ഞ ഇടമാണ്. എങ്കിലും മാര്&zwj;ക്കേസിനെ എന്നതുപോലെതന്നെ മലയാളി കുന്ദേരയെയും ഏറ്റെടുത്തിട്ടുണ്ട്. ഈ തത്ത്വചിന്താപാരമ്പര്യത്തെക്കുറിച്ച് ഒന്നും അറിയാതെയാണ് പണ്ടു ഞാനും അദ്ദേഹത്തിന്റെ നോവലുകള്&zwj; ഹരംകൊണ്ടുതന്നെ വായിച്ചത്. ഉത്തരമായി തോന്നുന്നത്, തത്ത്വചിന്ത അവഗണിച്ച മൂര്&zwj;ത്തജീവിതത്തെ അതിന്റെ മുഴുവന്&zwj; വൈവിധ്യത്തോടെ നോവലുകളില്&zwj; അദ്ദേഹം വീണ്ടെടുത്തപ്പോള്&zwj; അത് അത്തരം ജീവിതമുള്ള ഓരോരുത്തര്&zwj;ക്കും immediate ആയ, പ്രത്യക്ഷമായ ഒരു അനുഭവമായിത്തോന്നിയിരിക്കണം എന്നതുതന്നെയാണ്. കുന്ദേര നിരന്തരം quote ചെയ്യപ്പെടുന്നു. അനുഭവങ്ങള്&zwj;ക്കൊപ്പം ചിന്തയുടെയും അനന്യത അവയെ സവിശേഷമാക്കുന്നു. അവയോരോന്നും തത്ത്വചിന്തയോടുള്ള സംവാദത്തിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു എന്നു തിരിച്ചറിഞ്ഞില്ലെങ്കിലും നാമോരോരുത്തരും ഏര്&zwj;പ്പെടുന്ന ജീവിതസാഹചര്യങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള മൗലികമായ വെളിപ്പെടുത്തലുകളില്&zwj; നാംതന്നെ പെട്ടുപോകുന്നു.&nbsp; മിലന്&zwj; കുന്ദേരയെപ്പറ്റി പെട്ടെന്നൊരു ലേഖനം പൂര്&zwj;ത്തിയാക്കുക എളുപ്പമല്ല. കാരണം തത്ത്വചിന്തയുടെ പ്രബലപാരമ്പര്യത്തിനെതിരേ ലാവണ്യവും വികാരവും ചിന്തയും രാഷ്ട്രീയവും ചേര്&zwj;ന്ന കലയുടെ ചതുരംഗസൈന്യത്തെ വിന്യസിക്കുകയാണ് അദ്ദേഹം ചെയ്തത്. ഒപ്പം അതു മറ്റൊരു തരത്തില്&zwj; തത്ത്വചിന്തയെ വീണ്ടെടുക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ആഖ്യാനത്തിലും പ്രമേയത്തിലും വൈവിധ്യം പുലര്&zwj;ത്തുന്ന നോവലുകളെങ്കിലും മൗലികവും വന്യവും ആയ ഒരു ചിന്താപദ്ധതിയുടെ വിന്യാസഭേദങ്ങളാണവയെന്നു തിരിച്ചറിയാനാവുന്നുണ്ട്. സൂക്ഷ്മവായനയിലൂടെയല്ലാതെ അതു കണ്ടെത്താനാവില്ലെന്ന ബോധ്യവുമുണ്ട്. എക്കാലത്തും മോഹിപ്പിച്ചിട്ടുള്ള ആ തലക്കെട്ട് ഓര്&zwj;ത്തുകൊണ്ടു പറയട്ടെ, ഉണ്മയുടെ താങ്ങാനാവാത്ത കനക്കുറവ് അനുഭവിപ്പിക്കാന്&zwj; കുന്ദേര തെരഞ്ഞെടുക്കുന്നത് കനപ്പെട്ട ചിന്തയുടെയും കലയുടെയും വഴിയാണ്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ കുന്ദേരയുടെ എഴുത്തിലേക്ക് നാം ഇനിയും നിരന്തരം മടങ്ങിപ്പോകാതിരിക്കില്ല. അഗാധഗര്&zwj;ത്തത്തിന്റെ വക്കില്&zwj; നൃത്തം ചെയ്യുന്ന മനുഷ്യജീവിതം ആ മട്ടില്&zwj; തുടരുന്നിടത്തോളം അദ്ദേഹത്തിനു മരണവുമില്ല.